TUTMA VE BIRAKMA MODÜLÜ ve MODÜLÜN AMACI
Nesneleri tutma ve bırakma becerilerini geliştirebilme.
KAZANIMLAR
- Nesneye eliyle uzanır.
- Nesneyi bir elinden diğer eline geçirir.
- El bileğini yukarı kaldırarak orta pozisyonda nesneyi tutar.
- Dirsek bükülü ve düz iken nesneyi tutar ve bırakır.
- Farklı omuz yüksekliklerinde nesneyi tutar ve bırakır.
- Avuç içinin yukarı veya aşağı doğru dönük olduğu pozisyonlarda nesneyi tutar ve bırakır.
- Farklı tutma tipleri ile nesneleri tutar.
- Nesneleri yeterli kuvvetle tutar ve istemli bırakır.
- Nesneleri uygun temas alanlarıyla tutar.
- Nesneleri, vücut düzgünlüğünü koruyarak tutar.
MODÜLÜN SÜRESİ
Tutma ve bırakma modülünün uygulama süresi toplam 160 ders saatidir.
MODÜLÜN UYGULAMASIYLA İLGİLİ AÇIKLAMALAR
- Tutma ve bırakma çalışması, değişik büyüklük ve şekildeki canlı renkli nesne ve oyuncaklar ile
yapılmalıdır. Bireyin avucuna yerleşebilecek nesneler ile eğitime başlanmalıdır. Yuvarlak veya
küp şeklindeki nesnelerin kullanılması tutma işlemini kolaylaştıracağından başlangıçta bu
nesneler kullanılmalıdır.
- Tutma ve bırakma eğitimi masa üzerinde yapılıyorsa masa ve sandalye bireyin vücut ölçülerine
uygun olmalı, alçak veya yüksek masa ve sandalyeler kullanılmamalıdır.
- Bireyin yaş ve ihtiyaçlarına göre ilgisini çekecek araç-gereçler kullanılmalıdır.
- Tutma ve bırakma eğitimi uygulanırken öncelikle en kolay aşamadan başlanarak zora doğru
ilerlenmeli ve beceri öğretimi işlem basamakları ( model olma, sözel ve fiziksel yardım)
kullanılmalıdır.
- Tutma eğitiminde farklı tutma tipleri olan kuvvetli, orta ve zayıf tutma şekilleri uygun nesneler
kullanılarak çalıştırılmalıdır.
- Elde ve kolda kasılma varsa öncelikle kasılma azaltılmalı daha sonra tutma ve bırakma hareketi
çalışılmalıdır. Kasılması fazla olan bireylerde çok küçük nesneler parmaklardaki kasılmayı
artıracağı için tercih edilmemelidir.
- Tutma sırasında bireyin vücut duruşu bozuluyorsa düzgünlüğü sağlamak için uyarılar
kullanılmalıdır. Gerekiyorsa bilek ve dirsek desteklenerek tutma yapması istenmelidir. Bırakma
hareketini kolaylaştırmak için bilek bükülü pozisyona getirilmelidir.
- Hareketi planlama ve hareketi organize etme yeteneğinde sorunu olan bireylerde eğitim
verilirken uygun aktiviteler seçilmelidir.
- Tutma eğitimi sırasında duyu uyarısı sağlamak amacıyla farklı yüzeyler ile kaplanmış (halı,
yün, peluş, zımpara, kumaş v.b) araç gereçlerin kullanılması önemlidir.
- Tutma ve bırakma becerilerinin tekrarını sağlamak amacıyla farklı fonksiyonel aktiviteler ile
tekrar yapılmalıdır. Örneğin, yemek yeme aktivitesi sırasında kare kesilmiş ekmek veya
meyvelerin yenmesi ile pratik yaptırılabilir.
MODÜLÜN İÇERİĞİ
- NESNELERE UZANMA
- NESNELERİ TUTMA
- El Bileğini Hafifçe Yukarı Kaldırarak Tutma
- Dirsek Bükülü ve Düz Olarak Tutma
- Farklı Omuz Yüksekliklerinde Tutma
- Avuç İçinin Yukarı ve Aşağı Dönük Olduğu Pozisyonda Tutma
- Farklı Ağırlıklardaki Nesneleri Kullanarak Tutma
- Uygun Temas Alanlarını Kullanarak Tutma
- Vücut Düzgünlüğünü Koruyarak Tutma
- FARKLI TUTMA TİPLERİ İLE ÇALIŞMA
Ç. NESNEYİ BİR ELDEN DİĞER ELE GEÇİRME
MODÜLDE ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME
“Tutma ve Bırakma” modülünde ölçme ve değerlendirme süreci; kaba değerlendirme, öğretim
öncesi değerlendirme, öğretim sürecini (ders saati) değerlendirme, son değerlendirme ve öğretim
sonrası (dönem sonu) değerlendirme aşamalarından oluşmaktadır. Bu aşamalarla ilgili hazırlanan örnek formlara yönelik açıklamalar aşağıda verilmiştir.
- Kaba Değerlendirme: Özel Eğitim Değerlendirme Kurulu tarafından destek eğitimi ihtiyacı
olduğuna dair karar alınmış birey için seçilen eğitim modülü ve bireyin öncelikli ihtiyaçları
doğrultusunda; bireyselleştirilmiş eğitim planı (BEP) hazırlamak amacı ile yapılacak olan
yüzeysel değerlendirmedir.
Bu değerlendirmenin hangi ölçütlere dayalı olarak yapılacağı, soruların-yönergelerin
yazılmasında nelere dikkat edileceği, ortamın nasıl olması gerektiği, değerlendirme sonuçlarının
nasıl aktarılacağı, uygulayıcının dikkat etmesi gereken açıklamalar bu bölüme yazılacaktır.
- Öğretim Öncesi Değerlendirme: (Performans Kayıt Tablosu) Kaba değerlendirme
sonucunda bireyin BEP’ ine seçilen kazanımların öğretimine başlamadan önce hangi basamakta
olduğunu belirlemek amacı ile yapılacak olan ayrıntılı değerlendirmedir.
Bu değerlendirmenin hangi ölçütlere dayalı olarak yapılacağı, soruların-yönergelerin
yazılmasında nelere dikkat edileceği, ortamın nasıl olması gerektiği, değerlendirme sonuçlarının
nasıl aktarılacağı, uygulayıcının dikkat etmesi gereken açıklamalar bu bölüme yazılacaktır.
- Öğretim Sürecinde Değerlendirme: (Performans Kayıt Tablosu) Ele alınan beceri, kavram
ya da disiplinin öğretimi sırasında izlenecek yol ve bunun bir ders saatlik öğretiminin ayrıntılı
değerlendirmesidir.
Bu değerlendirmenin hangi ölçütlere dayalı olarak ne zaman yapılacağı (her ders
saatinin başında ve sonunda… vb.), soruların-yönergelerin yazılmasında nelere dikkat edileceği,
ortamın nasıl olması gerektiği, değerlendirme sonuçlarının nasıl aktarılacağı, uygulayıcının
dikkat etmesi gereken açıklamalar bu bölüme yazılacaktır.
- Son Değerlendirme:Beceri öğretimine yönelik seçilen kazanımlarda, öğretim sürecinin son
ders saatinde yapılan değerlendirme, aynı zamanda bireyin beceriyi gerçekleştirip
gerçekleştirmediğine yönelik yapılacak olan son değerlendirmesi olacaktır. Bu nedenle ayrı bir
form hazırlanmasına gerek yoktur.
- Öğretim Sonrası (Dönem Sonu) Değerlendirme: Her ay sonunda alınan değerlendirmelerin
(Performans Kayıt Tablosunun); Dönem Sonu Bireysel Performans Değerlendirme Formuna genel
olarak işlenmesi ve destek eğitimi programının sonunda gelinen basamağın belirtilmesidir.
Özel Eğitim Değerlendirme kurulunca önerilen süre içerisinde kazandırılması amaçlanan
kazanımlar maddeler hâlinde forma işlenir.
Kazanıma hangi ay içerisinde başlanmış ise o ay ile ilgili sütuna şayet kazanım 1 ay
içinde sonlandırıldıysa (kazanım gerçekleşti ise) “+” olarak işaretlenir. Kazanım başlanıldığı
aydan sonraki aylarda devam ediyorsa (kazanım gerçekleşmedi ise) “-” olarak işaretlenir.
Kazanımın gerçekleştiği aya “+” konur.
Özel Eğitim Değerlendirme Kurulunca önerilen süre sonunda birey için
gerçekleştirilmesi amaçlanan kazanımlardan; gerçekleştirilemeyenler ya da öğretimi
yapılamayanlar ile ilgili formun sonunda yer alan RAM bilgilendirme bölümüne ayrıntılı
olarak, öğretime hiç başlanmadı ise bunun gerekçeleri veya başlanmış olmasına rağmen
kazanım gerçekleştirilemedi ise hangi alt basamakta kalındığına dair açıklamalar yapılacaktır.