AYAKTA DURMA MODÜLÜ ve MODÜLÜN AMACI
Bir yerden tutunarak ayağa kalkabilme ve ayakta durabilme.
KAZANIMLAR
- Oturma pozisyonundan ayakta durma pozisyonuna geçer.
- Dizüstü pozisyondan yarım dizüstü pozisyona geçerek ayağa kalkar.
- Ellerinden destek alarak çömelip kalkar.
- Ayakta duruş pozisyonunda diz, kalça ve gövdesini kontrol eder.
- Ayakta dururken her iki tarafa ağırlık aktarır.
- Ellerinden ya da gövdesinden destek alarak farklı yönlere uzanır.
- Ayaklarını tek tek yerden kaldırır.
MODÜLÜN SÜRESİ
Ayakta durma modülünün uygulama süresi toplam 160 ders saatidir.
MODÜLÜN UYGULANMASIYLA İLGİLİ AÇIKLAMALAR
- Destekli ayakta durma çalışmaları yapılırken beceri öğretimi işlem basamakları (model
olma, sözel yardım, fiziksel yardım) kullanılmalıdır.
- Bireyin ayakta durma pozisyonuna gelebilmesi için yer çekimine karşı koyabilmesi gerekir.
Bunun için ayakta durma pozisyonunda gövde kontrolü ve ağırlık aktarma çalışmaları
yapılmalıdır.
- Farklı pozisyonlarda ayağa kalkma becerisini geliştirmek için değişik pozisyonlardan
başlayarak pratik yapılmalıdır.
- Bireyin yerden ya da sandalyeden ayağa kalkabilmesi için ellerini destek amacıyla
kullanabiliyor olması gerekmektedir. Bunun için kolların destek amaçlı kullanılması
sağlanmalıdır.
- Birey, ağırlığını bir yerden diğerine geçirirken dengesini koruyabilir olmalıdır.Bu nedenle
her iki ayak üzerinde denge reaksiyonları çalıştırılmalıdır.
- Bireyin yana doğru adımlama yapabilmesi ve yana dönebilmesi için her iki tarafa ağırlık
aktarabilmesi gerekir. Ayrıca; birey ağırlığını bir yerden diğerine geçirirken dengesini
koruyabilmelidir. Bu aşamada sehpa, kanepe, duvar, yürüteç gibi farklı araçlar kullanılabilir.
Uygulayıcı, çalışmalar sırasında oyuncak benzeri nesneler ile görsel, işitsel materyalleri
kullanarak bireyin hedefe ulaşmasını kolaylaştırmalıdır.
- Çalışılan ortamda yer minderi, ayna, egzersiz topu, çeşitli ebatlarda rulolar, tabure,
sandalyeler, bireyin gelişim düzeyine uygun oyuncak, araç ve gereçler kullanılır.
- Destekli ayakta durma becerisinin kazandırılması ve geliştirilmesi için çalışmalar, bireyin
gelişim düzeyine uygun işlevsel etkinlikler(yemek hazırlama, resim yapma, diş fırçalama
vb.) ya da oyun etkinlikleri(top oynama, vb.)ile birleştirilmelidir.
- Eğer birey herhangi bir ortez ve/veya yardımcı araç kullanıyorsa bu durum BEP
hazırlanırken göz önünde bulundurulmalıdır.
MODÜLÜN İÇERİĞİ
- POZİSYON DEĞİŞTİRME
- Oturma Pozisyonundan Ayağa Kalkma
- Dizüstü Pozisyondan Yarım Dizüstü Pozisyona Gelme
- Yarım Dizüstü Pozisyondan Ayakta Durma Pozisyonuna Gelme
- Çömelme- Kalkma
- B. AYAKTA DURUŞ POZİSYONLARI
- Diz, Kalça ve Gövde Kontrolü
- Her İki Ayağa Ağırlık Aktarma ve Denge
- Sağ ve Sol Ayağa Ağırlık Aktarma ve Denge
- C. KOLLARLA FARKLI YÖNLERE UZANMA
MODÜLDE ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME
“Ayakta Durma” modülünde ölçme ve değerlendirme süreci; kaba değerlendirme, öğretim
öncesi değerlendirme, öğretim sürecini (ders saati) değerlendirme, son değerlendirme ve öğretim
sonrası (dönem sonu) değerlendirme aşamalarından oluşmaktadır. Bu aşamalarla ilgili hazırlanan
örnek formlara yönelik açıklamalar aşağıda verilmiştir.
- Kaba Değerlendirme: Özel eğitim Değerlendirme Kurulu tarafından destek eğitimi ihtiyacı olduğuna dair karar alınmış birey için seçilen eğitim modülü ve bireyin öncelikli ihtiyaçları doğrultusunda; bireyselleştirilmiş eğitim planı (BEP) hazırlamak amacı ile yapılacak olan yüzeysel değerlendirmedir.
Bu değerlendirmenin hangi ölçütlere dayalı olarak yapılacağı, soruların-yönergelerin
yazılmasında nelere dikkat edileceği, ortamın nasıl olması gerektiği, değerlendirme
sonuçlarının nasıl aktarılacağı, uygulayıcının dikkat etmesi gereken açıklamalar bu bölüme
yazılacaktır.
- Öğretim Öncesi Değerlendirme: (Performans Kayıt Tablosu) Kaba değerlendirme
sonucunda bireyin BEP’ ine seçilen kazanımların öğretimine başlamadan önce hangi
basamakta olduğunu belirlemek amacı ile yapılacak olan ayrıntılı değerlendirmedir.
Bu değerlendirmenin hangi ölçütlere dayalı olarak yapılacağı, soruların-yönergelerin
yazılmasında nelere dikkat edileceği, ortamın nasıl olması gerektiği, değerlendirme
sonuçlarının nasıl aktarılacağı, uygulayıcının dikkat etmesi gereken açıklamalar bu bölüme
yazılacaktır.
- Öğretim Sürecinde Değerlendirme: (Performans Kayıt Tablosu) Ele alınan beceri,
kavram ya da disiplinin öğretimi sırasında izlenecek yol ve bunun bir ders saatlik
öğretiminin ayrıntılı değerlendirmesidir.
Bu değerlendirmenin hangi ölçütlere dayalı olarak ne zaman yapılacağı (her ders
saatinin başında ve sonunda… vb), soruların-yönergelerin yazılmasında nelere dikkat
edileceği, ortamın nasıl olması gerektiği, değerlendirme sonuçlarının nasıl aktarılacağı,
uygulayıcının dikkat etmesi gereken açıklamalar bu bölüme yazılacaktır.
- Son Değerlendirme: Beceri öğretimine yönelik seçilen kazanımlarda, öğretim sürecinin son ders saatinde yapılan değerlendirme, aynı zamanda bireyin beceriyi gerçekleştirip
gerçekleştirmediğine yönelik yapılacak olan son değerlendirmesi olacaktır. Bu nedenle ayrı
bir form hazırlanmasına gerek yoktur.
- Öğretim Sonrası (Dönem Sonu) Değerlendirme: Her ay sonunda alınan
değerlendirmelerin (Performans Kayıt Tablosunun); Dönem Sonu Bireysel Performans
Değerlendirme Formuna genel olarak işlenmesi ve destek eğitimi programının sonunda
gelinen basamağın belirtilmesidir.
Özel Eğitim Değerlendirme Kurulunca önerilen süre içerisinde kazandırılması
amaçlanan kazanımlar maddeler hâlinde forma işlenir.
Kazanıma hangi ay içerisinde başlanmış ise o ay ile ilgili sütuna şayet kazanım 1 ay
içinde sonlandırıldıysa (kazanım gerçekleşti ise) “+” olarak işaretlenir. Kazanım başlanıldığı
aydan sonraki aylarda devam ediyorsa (kazanım gerçekleşmedi ise) “-” olarak işaretlenir.
Kazanımın gerçekleştiği aya “+” konur.
Özel Eğitim Değerlendirme Kurulunca önerilen süre sonunda birey için
gerçekleştirilmesi amaçlanan kazanımlardan; gerçekleştirilemeyenler ya da öğretimi
yapılamayanlar ile ilgili formun sonunda yer alan RAM bilgilendirme bölümüne ayrıntılı
olarak öğretime hiç başlanmadı ise gerekçeleri veya başlanmış olmasına rağmen kazanım
gerçekleştirilemedi ise hangi alt basamakta kalındığına dair açıklamalar yapılacaktır.