SIRTÜSTÜ MODÜLÜ ve MODÜLÜN AMACI
Sırtüstü simetrik duruş ve baş kontrolünü sağlayabilme.
KAZANIMLAR
- Simetrik vücut algısı pozisyonu edinir.
- Vücut düzgünlüğünü korur.
- Yakın çevresi ile etkileşime girmek için baş ve boyun pozisyonunu bağımsız olarak korur.
- Kol bacak hareketlerini kullanarak günlük yaşam becerilerini gerçekleştirmeye destek verir.
- Her iki yana bağımsız olarak döner.
MODÜLÜN SÜRESİ
Sırt üstü modülünün uygulama süresi toplam 140 ders saatidir.
MODÜLÜN UYGULANMASIYLA İLGİLİ AÇIKLAMALAR
- Simetrik vücut algısı pozisyonu çalışmalarında; sırtüstü pozisyonda kollar ve bacakların
simetrik pozisyonda olmasına dikkat edilmeli; başın geriye doğru gidişi söz konusu ise buna
engel olmak amacı ile baş değişik şekildeki yastıklar ( ay yastık, kama yastık vb.) ya da
uygulayıcı tarafından desteklenmelidir. Uygulayıcı, bireyin karşısında ve hizasında olmalı;
bireyin özelliklerine göre görsel, işitsel, dokunsal vb. uyaranlar vermelidir.
- Çalışmalar sırasında bireyle iletişim önemlidir. Uygulayıcı, bireyle göz teması kurmalı ve
iletişim hâlinde olmalıdır.
- Günlük yaşamda ihtiyaç duyulan baş kontrolünü sağlamak ve geliştirmek amacı ile
yapılacak çalışmalarda, yer çekiminin en az etkili olduğu yüksek yatış pozisyonundan
başlanarak, yerçekimine karşı korumayı sağlayana kadar devam edilmelidir. Baş kontrolü
kazandırıldığında el-göz koordinasyonunun geliştirilmesine de katkı sağlanmış olacaktır.
- Bireyin yaşı ve ihtiyaçlarına göre ilgisini çekecek yaşına uygun oyuncak, kitap, resim vs.
benzeri uyaranlar görsel takip, uzanma, yakalama ve bırakma fonksiyonları için
kullanılabilir.
- Baş kontrolünün geliştirilmesi çalışmaları yapılırken her iki tarafa yan dönme aktivitesi,
sırtüstü pozisyonda gövde simetrisi ile proprioseptif (vücüt farkındalığı) modülünün kol ve
bacakların farkındalığı çalışmaları beraber yapılmalıdır.
- Bireyin kollarının simetrik şekilde gövde önünde ve orta hatta olmasına dikkat edilmeli;
duyusal uyaran oluşturmak amacı ile farklı yüzeylere dokunması sağlanmalıdır.
- Bireyin bacakların ritmik olarak hareket etmesi ve ayak tabanında basınç hissetmesi için
ayak tabanlarının farklı yüzeyler (halı, yün, pelüş, ahşap v.b.) ile temas hâlinde olması
önemlidir.
- Çalışılan ortamda yer minderi, ayna, egzersiz topu, çeşitli ebatlarda rulolar, yastık kamalar,
ay şeklinde yastıklar, bireyin gelişim düzeyine uygun oyuncak, araç ve gereçler
kullanılmalıdır.
- Sırtüstü tüm çalışmalar sırasında bireyin aktif hareketine olanak verilmeli; uygulayıcı,
değişik vücut parçaları, dokunma ya da sözel uyaranlarla yapılan aktiviteyi
kolaylaştırmalıdır.
- Uygulayıcı, sırtüstü simetrik duruş ve baş kontrolü çalışmaları sırasında bireyin kas
tonusunu arttırmamak için yavaş hareket etmeli; bireyi hazır olmadığı hareketlere
zorlamamalıdır.
- Sırtüstü simetrik duruş ve baş kontrolü çalışmaları yapılırken beceri öğretimi işlem
basamakları (model olma, sözel yardım, fiziksel yardım) kullanılır.
MODÜLÜN İÇERİĞİ
- VÜCUT SİMETRİSİ
- BAŞ BOYUN KONTROLÜ
- KOL VE BACAK HAREKETLERİ
Ç. YANA DÖNÜŞLER
MODÜLDE ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME
“Sırtüstü” modülünde ölçme ve değerlendirme süreci; kaba değerlendirme, öğretim öncesi
değerlendirme, öğretim sürecini (ders saati) değerlendirme, son değerlendirme ve öğretim sonrası (dönem sonu) değerlendirme aşamalarından oluşmaktadır. Bu aşamalarla ilgili hazırlanan örnek formlara yönelik açıklamalar aşağıda verilmiştir.
- Kaba Değerlendirme: Özel Eğitim Değerlendirme Kurulu tarafından destek eğitimi ihtiyacı olduğuna dair karar alınmış birey için seçilen eğitim modülü ve bireyin öncelikli ihtiyaçları doğrultusunda; bireyselleştirilmiş eğitim planı (BEP) hazırlamak amacı ile yapılacak olan yüzeysel değerlendirmedir.
Bu değerlendirmenin hangi ölçütlere dayalı olarak yapılacağı, soruların-yönergelerin
yazılmasında nelere dikkat edileceği, ortamın nasıl olması gerektiği, değerlendirme
sonuçlarının nasıl aktarılacağı, uygulayıcının dikkat etmesi gereken açıklamalar bu bölüme
yazılacaktır.
- Öğretim Öncesi Değerlendirme: (Performans Kayıt Tablosu) Kaba değerlendirme
sonucunda bireyin BEP’ine seçilen kazanımların öğretimine başlamadan önce hangi
basamakta olduğunu belirlemek amacı ile yapılacak olan ayrıntılı değerlendirmedir.
Bu değerlendirmenin hangi ölçütlere dayalı olarak yapılacağı, soruların-yönergelerin
yazılmasında nelere dikkat edileceği, ortamın nasıl olması gerektiği, değerlendirme
sonuçlarının nasıl aktarılacağı, uygulayıcının dikkat etmesi gereken açıklamalar bu bölüme
yazılacaktır.
- Öğretim Sürecinde Değerlendirme: (Performans Kayıt Tablosu) Ele alınan beceri,
kavram ya da disiplinin öğretimi sırasında izlenecek yol ve bunun bir ders saatlik
öğretiminin ayrıntılı değerlendirmesidir.
Bu değerlendirmenin hangi ölçütlere dayalı olarak ne zaman yapılacağı (her ders
saatinin başında ve sonunda vb), soruların-yönergelerin yazılmasında nelere dikkat
edileceği, ortamın nasıl olması gerektiği, değerlendirme sonuçlarının nasıl aktarılacağı,
uygulayıcının dikkat etmesi gereken açıklamalar bu bölüme yazılacaktır.
- Son Değerlendirme: Beceri öğretimine yönelik seçilen kazanımlarda, öğretim sürecinin son ders saatinde yapılan değerlendirme, aynı zamanda bireyin beceriyi gerçekleştirip
gerçekleştirmediğine yönelik yapılacak olan son değerlendirmesi olacaktır. Bu nedenle ayrı
bir form hazırlanmasına gerek yoktur.
- Öğretim Sonrası (Dönem Sonu) Değerlendirme:Her ay sonunda alınan değerlendirmelerin
(Performans Kayıt Tablosunun); Dönem Sonu Bireysel Performans Değerlendirme Formuna
genel olarak işlenmesi ve destek eğitimi programının sonunda gelinen basamağın
belirtilmesidir.
Özel Eğitim Değerlendirme kurulunca önerilen süre içerisinde kazandırılması
amaçlanan kazanımlar maddeler hâlinde forma işlenir.
Kazanıma hangi ay içerisinde başlanmış ise o ay ile ilgili sütuna şayet kazanım 1 ay
içinde sonlandırıldıysa (kazanım gerçekleşti ise) “+” olarak işaretlenir. Kazanım başlanıldığı
aydan sonraki aylarda devam ediyorsa (kazanım gerçekleşmedi ise) “-” olarak işaretlenir.
Kazanımın gerçekleştiği aya “+” konur.
Özel Eğitim Değerlendirme kurulunca önerilen süre sonunda birey için
gerçekleştirilmesi amaçlanan kazanımlardan; gerçekleştirilemeyenler ya da öğretimi
yapılamayanlar ile ilgili formun sonunda yer alan RAM bilgilendirme bölümüne ayrıntılı
olarak öğretime hiç başlanmadı ise gerekçeleri veya başlanmış olmasına rağmen kazanım
gerçekleştirilemedi ise hangi alt basamakta kalındığına dair açıklamalar yapılacaktır.