DESTEKSİZ OTURMA MODÜLÜ ve MODÜLÜN AMACI
Desteksiz oturma pozisyonunu sağlayabilme.
KAZANIMLAR
- Baş ve gövde kontrolünü sağlar.
- Yerde oturma pozisyonundan emekleme pozisyonuna geçer.
- Değişik yüzeylerde bağımsız oturma pozisyonu alır.
- Oturma pozisyonunda dengesini sağlar.
- Kolları ve elleri ile kendisini destekler ve ağırlık aktarır.
- Çeşitli yönlerde gövdesini eğip tekrar düzeltir.
- Gövde kontrolünü kaybetmeden kolları ile farklı yönlere uzanır.
- Kollarını işlevsel olarak kullanır.
MODÜLÜN SÜRESİ
Desteksiz oturma modülünün uygulama süresi toplam 320 ders saatidir.
MODÜLÜN UYGULANMASIYLA İLGİLİ AÇIKLAMALAR
- Bağımsız oturma çalışmaları; bireyin yüzüstü, yan, sırtüstü ya da destekli oturma
pozisyonundan aktif oturma pozisyonuna gelme çalışmaları ile başlamalıdır.
- Yerde bağımsız oturmada denge, ağırlık aktarımları ve koruyucu reaksiyonların
geliştirilmesinden sonra, bireyin ihtiyacı doğrultusunda emekleme pozisyonuna geçme
çalışmaları yapılmalıdır. Yerde bağımsız oturmanın yanı sıra ayağın yerle temas edeceği
değişik oturma destekleri kullanılmalıdır.
- Oturma için kullanılacak sandalye, koltuk, tabure, sıra gibi destek araçları; amaca ve bireyin bağımsız oturmayı sağlayabilmesine göre seçilmelidir.
- Bireyin gövde kontrolünü sağlayabilmesi için oturma yüzeyi kaymaz bir materyalle
kaplanmış olmalıdır.
- Günlük yaşamda oturma düzgünlüğünün koruması için kullandığı oturma desteği, yüzeyi ve biçimi düzenlenmelidir.
- Gerekli durumlarda gövdenin aktif ve doğru kontrolünün ve kolların rahat kullanımını
sağlayacak oturma yüzeyine ve ayakların temas alanına adaptasyonlar (örneğin, yükseltici,
üçgen kama vb.) eklenmelidir.
- Oturma pozisyonunda, gövdenin dik durması ve bacaklardaki kas kasılmalarının azaltması
için ayakların yerle temas etmesi sağlanmalıdır.
- Uygulayıcının, oturma pozisyonunu geliştirme ya da oturma pozisyonunda yapacağı
aktiviteler sırasında, bireyin yanında ya da karşısında durması ve onunla göz hizasında
çalışması bireyin pozisyon değişikliklerini görebilmesi ve uyarabilmesi için önemlidir.
- Kolların orta hatta, yanlarda ve değişik yönlerde hareketinin sağlanması için omuz
stabilizasyonunun önceden sağlanmasına dikkat edilmelidir.
- Aktif ve doğru gövde kullanımı sağlamak ve kolun fonksiyonel kullanımına da yardımcı
olmak için sandalyede ya da bir sırada oturma sırasında kol desteğinin yüksekliği
ayarlanmalıdır.
- Oturma pozisyonunda bireyin ihtiyaçları ve yaşına uygun aktiviteler (yemek yeme, yazı
yazma, giyinme-soyunma) belirlenmelidir.
MODÜLÜN İÇERİĞİ
- BAŞ VE GÖVDE KONTROLÜ
- B. EMEKLEME POZİSYONUNA HAZIRLIK
- DEĞİŞİK YÜZEYLERDE BAĞIMSIZ OTURMA
Ç. DENGE ÇALIŞMALARI
- OTURMA POZİSYONUNDA BACAKLARA VE AYAKLARA AĞIRLIK
AKTARMA
- OTURMA POZİSYONUNDA HER İKİ KALÇA ÜZERİNE AĞIRLIK AKTARMA
- KORUYUCU REAKSİYONLARIN GELİŞTİRİLMESİ
- G. KOLLARIN AKTİF VE İŞLEVSEL KULLANILMASI
Ğ. KOLLARDAN DESTEK ALARAK OTURMA POZİSYONUNU DEĞİŞTİRME
- DEĞİŞİK YÖNLERE GÖVDE HAREKETLERİ
- DEĞİŞİK YÖNLERE KOL HAREKETLERİ
MODÜLDE ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME
“Destekli Oturma” modülünde ölçme ve değerlendirme süreci; kaba değerlendirme, öğretim
öncesi değerlendirme, öğretim sürecini (ders saati) değerlendirme, son değerlendirme ve öğretim sonrası (dönem sonu) değerlendirme aşamalarından oluşmaktadır. Bu aşamalarla ilgili hazırlanan örnek formlara yönelik açıklamalar aşağıda verilmiştir.
- Kaba Değerlendirme: Özel eğitim Değerlendirme Kurulu tarafından destek eğitimi ihtiyacı olduğuna dair karar alınmış birey için seçilen eğitim modülü ve bireyin öncelikli ihtiyaçları doğrultusunda; bireyselleştirilmiş eğitim planı (BEP) hazırlamak amacı ile yapılacak olan yüzeysel değerlendirmedir.
Bu değerlendirmenin hangi ölçütlere dayalı olarak yapılacağı, soruların-yönergelerin
yazılmasında nelere dikkat edileceği, ortamın nasıl olması gerektiği, değerlendirme
sonuçlarının nasıl aktarılacağı, uygulayıcının dikkat etmesi gereken açıklamalar bu bölüme
yazılacaktır.
- Öğretim Öncesi Değerlendirme: (Performans Kayıt Tablosu) Kaba değerlendirme
sonucunda bireyin BEP’ine seçilen kazanımların öğretimine başlamadan önce hangi
basamakta olduğunu belirlemek amacı ile yapılacak olan ayrıntılı değerlendirmedir.
Bu değerlendirmenin hangi ölçütlere dayalı olarak yapılacağı, soruların-yönergelerin
yazılmasında nelere dikkat edileceği, ortamın nasıl olması gerektiği, değerlendirme
sonuçlarının nasıl aktarılacağı, uygulayıcının dikkat etmesi gereken açıklamalar bu bölüme
yazılacaktır.
- Öğretim Sürecinde Değerlendirme: (Performans Kayıt Tablosu) Ele alınan beceri,
kavram ya da disiplinin öğretimi sırasında izlenecek yol ve bunun bir ders saatlik
öğretiminin ayrıntılı değerlendirmesidir.
Bu değerlendirmenin hangi ölçütlere dayalı olarak ne zaman yapılacağı (her ders
saatinin başında ve sonunda… vb.), soruların-yönergelerin yazılmasında nelere dikkat
edileceği, ortamın nasıl olması gerektiği, değerlendirme sonuçlarının nasıl aktarılacağı,
uygulayıcının dikkat etmesi gereken açıklamalar bu bölüme yazılacaktır.
- Son Değerlendirme: Beceri öğretimine yönelik seçilen kazanımlarda, öğretim sürecinin son ders saatinde yapılan değerlendirme, aynı zamanda bireyin beceriyi gerçekleştirip
gerçekleştirmediğine yönelik yapılacak olan son değerlendirmesi olacaktır. Bu nedenle ayrı
bir form hazırlanmasına gerek yoktur.
- Öğretim Sonrası (Dönem Sonu) Değerlendirme: Her ay sonunda alınan
değerlendirmelerin (Performans Kayıt Tablosunun); Dönem Sonu Bireysel Performans
Değerlendirme Formuna genel olarak işlenmesi ve destek eğitimi programının sonunda
gelinen basamağın belirtilmesidir.
Özel Eğitim Değerlendirme Kurulunca önerilen süre içerisinde kazandırılması
amaçlanan kazanımlar maddeler hâlinde forma işlenir.
Kazanıma hangi ay içerisinde başlanmış ise o ay ile ilgili sütuna şayet kazanım 1 ay
içinde sonlandırıldıysa (kazanım gerçekleşti ise) “+” olarak işaretlenir. Kazanım başlanıldığı
aydan sonraki aylarda devam ediyorsa (kazanım gerçekleşmedi ise) “-” olarak işaretlenir.
Kazanımın gerçekleştiği aya “+” konur.
Özel Eğitim Değerlendirme Kurulunca önerilen süre sonunda birey için
gerçekleştirilmesi amaçlanan kazanımlardan; gerçekleştirilemeyenler ya da öğretimi
yapılamayanlar ile ilgili formun sonunda yer alan RAM bilgilendirme bölümüne ayrıntılı
olarak öğretime hiç başlanmadı ise gerekçeleri veya başlanmış olmasına rağmen kazanım
gerçekleştirilemedi ise hangi alt basamakta kalındığına dair açıklamalar yapılacaktır.